DEVELOPMENT OF ACTIVITY MODEL FOR PROMOTING RABIES PREVENTION BEHAVIORS OF ELEMENTARY SCHOOL STUDENTS IN THE EASTERN PART OF THAILAND

Abstract

Rabies is an endemic fatal viral zoonosis. In Thailand, 40 percent of those infected are under age 15. This study aims to develop an activity model targeting young people for Rabies prevention. This study was divided into two (2) phases. The first phase utilized survey methods as cross-sectional research. The sample group was two hundred eighty-seven (287) grade four students from seven (7) schools in Chonburi using questionnaires as research instruments. The second phase was the creation, development, and study of the effect of a Rabies prevention activity model. The sample group was utilized in quasi-experimental research. The two (2) groups were the activity group and the comparison group of twenty-three (23) and twenty-two (22), respectively. The results were measured 3 times: before activity, after activity, and follow-up. The number, percentage, mean, standard deviation, PLS-SEM, t-test independent, and Repeated measures ANOVA were implemented to analyze the results. The results of the first phase found that the level of Rabies knowledge (β = 0.129, se = 0.057, p < 0.005) Rabies attitude (β = 0.180, se = 0.052, p < 0.005) and Rabies protection motivation (β = 0.188, se = 0.054 p < 0.005) showed significant positive correlations with Rabies prevention behaviors. The results of the second phase study found that after the activity period students in the activity group had mean scores that had greater statistical significance than the comparison group for Rabies knowledge (K), Rabies prevention motivation (PMT), and Rabies perceived severity (PS) at the 0.05 significance level. Furthermore, the mean score of Rabies response efficacy (RE) was also significantly higher than the 0.1 level. And in the follow-up period, the student in the activity group had significantly higher mean scores of PMT and PS than the comparison group at a 95 percent confidence level. Lastly, all three (3) phases (before activity, after activity and follow-up) discovered that students’ responses in the activity group had means of K, PMT, PS, and RE with statistically significant differences between the pairs of means at F = 3.192, df = 2, p < 0.1; F = 7.334, df = 2, p < 0.05; F = 5.25, df = 2, p < 0.05 and F = 6.266, df = 2, p < 0.05, respectively. The results indicate that this study model can help students achieve higher Rabies prevention motivation, Rabies perceived severity and Rabies response efficacy. Moreover, those variable scores are also retained at the same levels after the experiment 4 weeks. As a result, these findings demonstrated that the study model was practical, useful, and revealing. Further study and development of Rabies prevention programs for young people with an emphasis on both online and onsite education would be invaluable.

โรคพิษสุนัขบ้าเป็นโรคติดต่อจากเชื้อไวรัสประจำถิ่นที่มีความรุนแรง ในประเทศไทยพบว่าร้อยละ 40 ของผู้ติดเชื้อมีอายุต่ำกว่า 15 ปี จุดมุ่งหมายของการศึกษาในครั้งนี้คือ เพื่อพัฒนารูปแบบกิจกรรมส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า โดยมีการแบ่งการศึกษาออกเป็น 2 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 ระยะสำรวจ เป็นการวิจัยแบบภาคตัดขวาง มีกลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ใน 7 โรงเรียนในจังหวัดชลบุรี จำนวน 287 คนโดยใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือในการสำรวจ ระยะที่ 2 ระยะสร้าง พัฒนาและศึกษาผลของรูปแบบกิจกรรมส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัข เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง ศึกษาในกลุ่มนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ในจังหวัดชลบุรี สองกลุ่ม ได้แก่ กลุ่มทำกิจกรรม และกลุ่มเปรียบเทียบ จำนวน 23 และ 22 คน ตามลำดับ แล้วใช้แบบสอบถามวัดผล 3 ครั้ง ได้แก่ ก่อนการทำกิจกรรม หลังการทำกิจกรรมและระยะติดตามผล วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน PLS-SEM independent T-test และ Repeated Measures ANOVA ผลการศึกษาในระยะที่ 1 พบว่า ระดับความรู้ (β = 0.129, se = 0.057, p < 0.005) ระดับทัศนคติ (β = 0.180, se = 0.052, p < 0.005) และแรงจูงใจในการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า (β = 0.188, se =0.054 p < 0.005) มีความสัมพันธ์เชิงบวกกับพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าอย่างมีนัยสำคัญ ผลการศึกษาในระยะที่ 2 พบว่าในระยะหลังทำกิจกรรม นักเรียนในกลุ่มกิจกรรมมีคะแนนเฉลี่ยของตัวแปรความรู้เกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้า แรงจูงใจในการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า และการรับรู้ความรุนแรงของโรคพิษสุนัขบ้า มากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญสำคัญทางสถิติที่ระดับนัยสำคัญ 0.05 และมีคะแนนเฉลี่ยของตัวแปรความเชื่อมั่นในประสิทธิผลของการตอบสนองพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้ามากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญสำคัญทางสถิติที่ระดับนัยสำคัญ 0.1 ส่วนในระยะติดตามผล พบว่านักเรียนในกลุ่มกิจกรรมมีคะแนนเฉลี่ยของตัวแปรแรงจูงใจในการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าและการรับรู้ความรุนแรงของโรคพิษสุนัขบ้ามากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญสำคัญทางสถิติที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 95 นอกจากนั้นยังพบว่านักเรียนในกลุ่มทำกิจกรรมมีระดับคะแนนเฉลี่ยของความรู้เกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้า แรงจูงใจในการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า การรับรู้ความรุนแรงของโรคพิษสุนัขบ้า และความเชื่อมั่นในประสิทธิผลของการตอบสนองพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าทั้ง 3 ระยะ (ก่อนการเข้าร่วมกิจกรรม หลังการเข้าร่วมกิจกรรม และระยะติดตามผล) แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติอย่างน้อย 1 คู่ ที่ F = 3.192, df = 2, p < 0.1 F = 7.334, df = 2, p < 0.05 F = 5.25, df = 2, p < 0.05 และ F = 6.266, df = 2, p < 0.05 ตามลำดับ แสดงให้เห็นว่ากิจกรรมส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าที่ได้พัฒนาขึ้นนั้นช่วยให้นักเรียนมีแรงจูงใจในการป้องกันโรค พิษสุนัขบ้าโดยเฉพาะด้านการรับรู้ความรุนแรง และ ความเชื่อมั่นในประสิทธิผลของการตอบสนองพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าสูงขึ้น นอกจากนั้นยังพบว่าปัจจัยดังกล่าวที่เพิ่มขึ้นนั้นมีความคงทนถึงแม้ระยะเวลาจะผ่านไปแล้ว 4 สัปดาห์ก็ตาม จึงสามารถสรุปได้ว่ากิจกรรมที่พัฒนาขึ้นสามารถนำไปใช้งานได้จริง เป็นประโยชน์ และสามารถแก้ไขปัญหาได้ นอกจากนี้ยังพบว่าควรค่าที่จะศึกษาและพัฒนากิจกรรมในรูปแบบนี้เพิ่มเติมในอนาคตโดยเน้นการจัดกิจกรรมการเรียนรู้รูปแบบออนไลน์ผ่านอินเตอร์เน็ตร่วมกับการเรียนในชั้นเรียน